همان‌طور که می‌دانید دو سال است که تمام مردم جهان در شرایط پاندمی کرونا قرار گرفته‌اند. در این دو سال، محققان و متخصصان در هر لحظه به دنبال راهی بودند که این شرایط را تسهیل کرده و انتشار ویروس کرونا را به حداقل برسانند. استفاده از روش‌های ضدعفونی با پرتو فرابنفش نیز یکی از این هزاران راه بود که ظاهرا امتحان خود را پس داده و می‌تواند روش مطمئنی برای از بین بردن ویروس‌ها باشد. در این مقاله می‌خواهیم در رابطه با تاثیر UV در برابر ویروس کرونا روی مواد غذایی، ماسک و سطوح صحبت کنیم. در ادامه با ما همراه باشید تا اطلاعات لازم را کسب کنید.
تاثیر UV در برابر ویروس کرونا بر مواد غذايی
تاثیر UV در برابر ویروس کرونا را از دو جهت می‌توان بررسی کرد. نخست به سراغ اثرات نامطلوب پرتو فرابنفش روی مواد غذایی مختلف می‌رویم. مشخصا تابش نور UV با دوز بالا روی مواد غذایی می‌تواند واکنش‌های جانبی به همراه داشته و اثرات منفی‌اش بیش از اثرات مثبت آن باشد. اما در دوزهای پایین‌تر این‌گونه نیست؛ دوزهای کمتر اثرات نامطلوب كمتری هم دارد و می‌تواند مفید هم واقع شود.
دوز لازم و کافی اشعه UV جهت تخريب اکثر آنزيم‌های موجود در مواد غذايي،۱۰-۵ برابر دوز لازم جهت كشتن كليه ميكروارگانيسم‌ها است. بعد از تخريب تمامی ميكروارگانيسم‌ها توسط اشعه UV، آنزيم‌ها هنوز می‌توانند به فعاليت خود ادامه دهند، مگر اين كه قبل از تابش پرتو فرابنفش توسط عمل بلاچينگ غيرفعال گردند.
مهم‌ترین تاثیر UV در برابر ویروس کرونا بر خواص ترکیبات مواد غذايی، تخريب کردن ويتامين‌ها است. اما به طور كلی می‌توان گفت ارزش غذایی يک ماده که تحت تابش اشعه UV قرار گرفته، درست مانند ماده غذايی است كه با دیگر روش‌ها ضدعفونی و فرآوری شده است.
البته پیش شرط صحت این گزاره، در نظر گرفتن اين است كه زمان ماندگاری در هر دو روش يكسان بماند. اگر از الكتروني با انرژی پایین‌تر از ۱۱ مگاالكترون ولت و یا اشعه گامایی که حاصل از كلبات ۶۰ است استفاده شود، در ماده غذايی به هیچ وجه تركيبات راديواكتيو به وجود نخواهد آمد.
دوزهای بالا اشعه اگر در استریل كردن مواد غذايی مورد استفاده قرار بگيرند، در برخی از مواد غذايی می‌توانند باعث بروز واکنش‌های جانبی و يا تغييرات ثانويه شوند. از این واکنش‌های نامطلوب می‌شود به تغییر رنگ، تغییر بو و طعم و يا حتی عوض شدن خصوصيات فيزيكی اشاره کرد. برخی از این تغييرات نامطلوب پس از استريليزاسيون مواد غذايی با دوز بالای اشعه UV عبارتند از:
- افزايش پیدا کردن PH، تخريب گلوتاتيون و افزايش تركيبات سولفات هیدروژن، كربنيلی و متيل مركاپتان در گوشت
- تخريب شدن آنتی اكسيدان‌های طبيعی اكسيداسيون و پليمريزاسيون جزئی و افزايش پیدا کردن تركيبات كربنيلی در چربی‌ها و ليپيدها
- دیگر واکنش جانبی و نامطلوب، تاباندن دوز بالای اشعه UV بر غذا، كاهش برخی از ويتامين‌ها مانند تيامين، پيريدوكسين، ويتامين C، ویتامین E، و ویتامین K در بسیاری از غذاها است.
- لازم به ذکر است که ریبوفلاوین و نیاسین در ترکیبات غذا نسبت به تابش پرتو فرابنفش مقاوم هستند.
تاثیر UV در برابر ویروس کرونا روی غذا و کاربرد آن
در حال حاضر در كشور آمريكا استفاده کردن از نور فرابنفش در مواد غذايی در موارد بسيار محدودی مجاز شناخته شده و این استفاده در اپیدمی کرونا بیشتر هم شده است. علاوه بر آن، جهت كشتن حشرات موذی و جلوگيری از فاسد شدن ميوه‌ها وسبزی‌ها تازه، مقدار كمی از اشعه یو وی استفاده می‌شود.
همچنین از تاثیر UV در برابر ویروس کرونا می‌توان به استفاده از اشعه فرابنفش در گندم جهت از بین بردن حشرات و در سیب زمینی جهت جلوگیری از جوانه زدن اشاره کرد.
بر اساس شرایط موجود و تحقیقاتی که در دست انجام است، می‌توان گفت احتمالا طرح‌های بیشتر، دقیق‌تر و جامع‌تری جهت استفاده از پرتو فرابنفش در این کشور افزایش پیدا خواهد کرد و در نهایت هم به دیگر کشورها خواهد رسید؛ همان‌طور که در حال حاضر نزدیک به 30 كشور جهان استفاده کردن از اشعه فرابنفش در بعضی از مواد غذایی را مجاز می‌دانند.
تاثیر UV در صنایع غذایی
اشعه یو وی می‌تواند در بخش‌های مختلف صنایع غذایی مورد استفاده قرار بگیرد. عمده كاربرد پرتو فرابنفش در صنايع غذايی به نگهداری از برخی مواد غذایی مربوط می‌شود. در این بخش می‌خواهیم شما را با تاثیر نور یو وی بر صنایع غذایی که با موفقیت رو به رو شده است، خصوصا در پاندمی کرونا آشنا کنیم. کاربردهای نور یو وی عبارتند از:
- ضدعفونی كردن آب مصرفی در صنعت ساخت نوشابه
- ضدعفونی کردن گوشت
- ضدعفونی كردن وسایل مربوط به صنعت غذا، مانند چاقو جهت بريدن نان
- ضدعفونی كردن نان‌ها و کیک‌ها
- جلوگيری کردن از رشد مخمرهای سطحی در مواد غذایی، مانند: سرکه، شوریجات و کلم برگ تخمیر شده
- کشتن اسپورهایی که در شکر و شربت‌ها موجود هستند
- نگهداری و بسته‌بندی کردن قالب‌های پنیر
- جلوگیری کردن از رشد کپک‌ها روی سقف، کف و دیواره‌ها
- ضدعفونی کردن هوایی که در اتاق‌ها و فضاهای نگهداری و فرآوری کردن مواد غذایی جا به جا می‌شود.
- ضدعفونی کردن هوای موجود در گلخانه‌هایی که در آن مواد غذایی مانند سبزیجات، میوه‌جات و … کشت می‌شود.
تاثیر UV روی ماسک
در دوره کرونا یکی از چیزهایی که به پوشش روزمره مردم سراسر جهان اضافه شد، ماسک بود. ماسک‌ها قوی‌ترین سلاح مردم در برابر ویروس مرموز کرونا هستند و این ایمن‌ترین راهی است که می‌توان خود را از شر این ویروس دور کرد. با توجه به مشغله کاری بسیار زیاد هر شخص، ممکن است افراد مجبور باشند روزانه چند بار از منزل خارج شوند و ساعاتی طولانی را در کنار دیگر مردم بگذرانند.
این موضوع می‌تواند نگرانی‌هایی را ایجاد کند که آیا باید در روز چند بار این ماسک را عوض کرد یا یک ماسک می‌تواند برای مدتی کمک‌کننده باشد؟ این روز‌ها که حدود دو سال از شروع شیوع ویروس کرونا گذشته است، بهتر می‌توان به این سوال پاسخ داد.
در روزهای ابتدایی پاندمی کرونا، متخصصان در سراسر جهان می‌گفتند که بهتر است هر چند ساعت یک بار ماسک تعویض شود، اما این اقدام مشکلات بسیاری به همراه داشت. به جز هزینه بالای این کار برای هر فرد و خانواده، مشکلات زیست‌محیطی که ماسک‌های دور انداخته شده به وجود می‌آوردند، قابل چشم‌پوشی نبود.
طی تحقیقاتی که در ادامه انجام شد، محققان متوجه شدند که می‌شود ماسک‌ها را چند باری استفاده کرد، اما بهتر است که ضدعفونی شوند. مردم از روش‌های مختلفی جهت ضدعفونی کردن ماسک‌های خود استفاده کردند؛ برای مثال گذاشتن آن زیر نور آفتاب، گذاشتن آن روی شوفاژ و شستن آن‌ها بخشی از این روش‌ها بود.
اما شاید بتوان گفت یکی از ایمن‌ترین روش‌ها، استفاده از نور یو وی است. تاثیر UV در برابر ویروس کرونا روی ماسک‌ها هنوز به شکل صددرصدی اثبات نشده است و تحقیقات در این مسیر ادامه دارد، اما نمی‌توان از تاثیر دستگاه‌های حاوی پرتو فرابنفش چشم‌پوشی کرد. دستگاه‌هایی مانند یو وی باکس، طی این سال‌ها تولید شده‌اند که توان بسیار بالایی در ضدعفونی ابزار و وسایل دارند.
در این دستگاه‌ها لامپ‌های یو وی با توان معین تعبیه شده است که عمل ضدعفونی و استریلیزه کردن را انجام می‌دهند. شما می‌توانید ماسک خود را در این دستگاه‌ها گذاشته و اجازه دهید یو وی باکس عملیات خود را انجام دهد. پس از چند دقیقه می‌توانید ماسکتان را از دستگاه دربیاورید و مجددا آن را استفاده کنید.
تاثیر UV روی سطوح
پیش از آن که تاثیر UV در برابر ویروس کرونا روی سطوح را شرح دهیم، باید در مورد پاتوژن‌ها صحبت کنیم. پاتوژن در واقع همه میکروارگانیسمهای عفونی است که شامل باکتری‌ها، ویروس‌ها، تک‌یاخته‌های انگلی و قارچ‌ها می‌شود. بیشتر از 140 سال است که پرتو فرابنفش به عنوان پرتویی که دارای اثرات ضد باکتریایی است، شناخته می‌شود.
این به این معنی است که این اشعه می‌تواند میکروارگانیسم‌ها را کاملا غیرفعال کند و یا از بین ببرد. پرتو فرابنفش در حقیقت با ایجاد یک تخریب فتوشیمیایی اسیدهای نوکلئیک آن‌ها (DNA و RNA) این کار را انجام میدهد.
در واقع باید گفت که در این روش پاتوژن‌ها به شکل کامل از بین نمیروند، اما از نظر تکثیر کاملا ناتوان می‌شوند. در مقابل، روش استریلیزاسیون است که در آن تمام اشکال زندگی میکروبیولوژیکی کاملا از بین میرود؛ اما ضدعفونی با نور یو وی فرآیندی است که در آن کاهش یا غیرفعال‌سازی میکروارگانیسمهای مضر به کمتر از حد بیماری‌زایی و آسیب‌زنندگی می‌رسد و این مسأله بسیار کمک‌کننده است. با غیرفعال شدن پاتوژن‌ها، آن‌ها دیگر قادر به تکثیر و آلوده کردن موجودات و سطوح دیگر نیستند.
روش ضدعفونی که در آن از پرتو فرابنفش جهت غیرفعال‌سازی میکروارگانیسمهای بیماری‌زا و آسیب‌زننده استفاده می‌شود، تابش فرابنفش میکروبکش یا UVGI نام دارد. توان غیرفعال‌سازی پاتوژن‌ها در این روش به طول موج تابش یو وی، حساسیت میکروارگانیسم پاتوژن‌ها به آن و مقدار انرژی تابشی که به میکروارگانیسم می‌رسد، بستگی دارد.
UVGI در مقایسه با ضدعفونی‌کننده‌های شیمیایی یک مزیت و فایده قابل توجه دارد و آن این است که پرتو فرابنفش هیچ گونه ماده شیمیایی مضر یا فرآورده فرعی را به جای نمی‌گذارد. بنابراین باید گفت که روش UVGI می‌تواند در کاربردهای مختلفی مانند ضدعفونی سطوح، آب و هوا مورد استفاده قرار بگیرد.
در دوران پاندمی کرونا هم می‌توان از تاثیر UV در برابر ویروس کرونا روی سطوح صحبت کرد. ویروس کرونا پس از انتشار در هوا یقینا پایین می‌آید و روی سطوح می‌نشیند.
هر چند عمر این ویروس روی سطوح چندان زیاد نیست، اما با این حال باید به اثرات آن توجه کرد. نور یو وی در این زمینه به کمک انسان آمده است. دستگاه‌هایی که با لامپ یو وی فعالیت می‌کنند و برای ضدعفونی کردن ساخته شده‌اند، می‌توانند این سطوح را به بهترین شکل ممکن و با بالاترین میزان تاثیر ضدعفونی کنند. این دستگاه‌ها در انواع مختلف ساخته شده‌اند و در بیمارستان‌ها، مطب‌ها، مراکز تجاری و اداری و منازل مورد استفاده قرار می‌گیرند.
در این مقاله به طور کامل با تاثیر UV در برابر ویروس کرونا روی مواد غذایی، ماسک و سطوح آشنا شدید. همان‌طور که دانستید استفاده از روش ضدعفونی با نور یو وی، یکی از روش‌های نوین ضدعفونی در سراسر جهان محسوب می‌شود و تحقیقات در زمینه اثبات تاثیرات آن روی انواع ویروس‌ها همچنان ادامه دارد.
یقینا با پایان یافتن این مطالعات و تحقیقات، اثرات این روش سریع و قدرتمند به طور کامل اثبات شده و جهان با یک پیشرفت حیرت‌انگیز در زمینه ضدعفونی مواجه خواهد شد. امیدواریم توانسته باشیم اطلاعات لازم را در رابطه با این موضوع در اختیار شما بگذاریم.
