نور یو وی یکی از اجزای جداناپذیر صنایع مختلف شده و توانسته حلال بسیاری از مشکلات موجود باشد؛ اما تا به حال به این فکر کرده‌اید که همین اشعه کاربردی می‌تواند چقدر خطرناک باشد؟ بخشی از این خطرات مربوط به اصل اشعه یو وی است؛ اما بخش مهم‌تر از آن باورهای شما بازمی‌گردد. بله! درست شنیدید؛ باورهای شما. شما ممکن است شایعات و باورهای مختلفی در رابطه با نور یو وی را شنیده باشید و به دلیل زبان به زبان گشتنش، به آن اعتقاد نیز پیدا کرده باشید. این اعتقاد می‌تواند به قیمت بروز بیماری‌های مختلف تا مرز سرطان و کور شدن پیش برود. در ادامه این مطلب می‌خواهیم هفت باور اشتباه درباره نور یو وی که نباید بپذیرید را برایتان شرح دهیم.
باور اول؛ اشعه فرابنفش خورشید در فضل زمستان به پوست شما آسیب نخواهد رساند
این باور یکی از اصلی‌ترین باورهای نادرستی است که درباره نور یو وی وجود دارد. شما هرگز نباید تصور داشته باشید که در فصول سرد سال، زمانی که دمای هوا کاهش پیدا می‌کند و یا در روزهایی که خورشید را نمی‌توانید در آسمان ببینید، می‌توانید به‌راحتی و با خیال راحت ضد آفتاب خود را کنار گذشته و بدون انجام مراقبت‌های لازم پوستی از منزل خود بیرون بیایید.
در حقیقت حتی در فصل زمستان و روزهای ابری سال محافظت از پوست، بدن، چشم و … در برابر خورشید و نور یو وی جهت جلوگیری از بروز بیماری‌های سختی مانند سرطان‌های پوستی یا چین و چروک خصوصاً در ناحیه صورت ضروری است.
اما دلیل این امر چیست؟ در پاسخ به این سوال باید بگوییم مهم نیست که شما در روزهای ایری نور خورشید را نمی‌بینید؛ پرتوهای فرابنفش خورشید در تمام روزهای سال وجود دارند و می‌توانند حتی از ابرهای بزرگ و تیره آسمان عبور کرده و خود را به پوست انسان برسانند.
به خاطر داشته باشید هنگامی که از منزل خارج می‌شوید، تمام نقاط بدون پوشش پوستتان در معرض تابش مستقیم نور خورشید و اشعه یو وی قرار گرفته و پوست بدنتان می‌تواند پذیرای آسیب‌های مختلف این اشعه باشد.
آسیب‌هایی از قبیل سرطان‌های پوستی که شایع‌ترین عامل آن، قرار گرفتن در معرض تابش نور خورشید و اشعه یو وی است. در کنار آن، طیف UVA اشعه UV که قدرت و طول موج بسیار بیشتر دارد؛ می‌تواند از لایه‌های سطحی پوست انسان گذشته و به عمیق‌ترین بخش‌های پوست بدن، دقیقاً همان نقاطی که سلول‌های بدن تقسیم می‌شوند، وارد شده و به آن سلول‌ها آسیب وارد کند. نتیجه این امر چیزی جز بروز سرطان‌های پوستی خفیف و شدید نخواهد بود.
برای مثال می‌توانیم به ملانوما اشاره کنیم. ملانوما جدی‌ترین شکل سرطان پوست بوده که در اثر تولید بی‌رویه و رشد بدون کنترل ملانین‌ها و رنگدانه‌های پوستی خود را نشان می‌دهد و عامل اصلی آن، نور خورشید و پرتو یو وی است. البته لازم است اشاره کنیم که امروزه با پیشرفت تکنولوژی و صنعت پزشکی، برای این بیماری بدخیم روش‌های پیشگیری زیادی مطرح شده که با رعایت آن‌ها، افراد می‌توانند خود را از گزند آسیب‌های بعضا جبران‌ناپذیر این بیماری دور نگه دارد.
در کنار این بیماری، دو نوع سرطان سلول‌های پایه با نام علمی کارسینوم سلول‌های بازال و کارسینوم سلول سنگفرشی نیز وجود دارد که از انواع سرطان‌های پوستی محسوب شده که اگر زود توسط پزشک متخصص پوست تشخیص داده شوند، قابل درمان بوده و می‌توان جلوی روند پیشرفت آن را گرفت؛ اما با این حال باز هم بهترین روش پیشگیری از بروز این بیماری‌ها رعایت نکاتی مانند استفاده از ضد آفتاب، عینک مناسب و … است که در ادامه باز هم در مورد لزوم آن بیشتر صحبت خواهیم کرد.
بیشتر بخوانید: دستگاه ضد عفونی آب UV را بشناسید!
باور دوم؛ ورزش‌های زمستانی نمی‌توانند انسان را در معرض تابش نور یو وی قرار دهند.
از دیگر باورهای نادرست درباره نور یو وی باید به این باور مرسوم اشاره کرد که ورزش‌های زمستانی آسیبی به پوست انسان نمی‌رسانند. لازم است همین ابتدا تکلیف خود را با این باور خطرناک روشن کنیم؛ این باور منسوخ‌شده و بسیار غلط است.
بنیاد سرطان پوست در طی سال‌های اخیر با تحقیقات و مطالعات گسترده خود بر روی این موضوع به نتایج جالبی دست پیدا کرده و اقدام به انتشار رسمی آن نموده است. این نتایج حاکی از آن بوده که به ازای هر ۱۰۰۰ فوتی (۳۰۵ متر) که انسان از سطح دریاها بالاتر می‌رود، میزان تابش و اثرگذاری نور یو وی نیز حدود ۵ درصد با افزایش مواجه می‌شود. این یعنی انسان هر چقدر بیشتر به ارتفاعات نزدیک شود، بیشتر در معرض تابش اشعه یو وی و آسیب‌های مختلف آن قرار می‌گیرد.
علاوه بر این، برف هم می‌تواند نور خورشید را انعکاس داد و میزان اثرات و خطرات آن را تشدید کند. منطقا پوست انسان در این شرایط بیشتر در برابر خطرات نور یو وی آسیب‌پذیر شده و بیشتر مستعد بروز مشکلات مختلف می‌شود. همان‌طور که می‌دانید، تمامی ورزش‌های زمستانی از جمله اسکی در ارتفاعات انجام شده و لازم است پیش از اقدام به انجام به این روش‌ها تمام این خطرات در نظر گرفته شود و برای پیشگیری از آن تدابیری مانند استفاده از ضد آفتاب‌ها، لباس مخصوص و عینک‌های ویژه در نظر گرفته شود.
باور سوم؛ نور یو وی قادر نیست از ابرهای زمستانی عبور کند
یکی دیگر از باورهای نادرستی که حول محور نور یو وی وجود دارد این است که اشعه یو وی قادر نیست از ابرهای زمستانی عبور کند. این باور کاملا غلط و نادرست است؛ زیرا اصلاً اهمیت ندارد که ابرها در فصول سرد سال خصوصاً در فصل زمستان چقدر بزرگ‌اند، چه حجمی دارند و دارای چقدر ضخامت هستند. چیزی که در این میان اهمیت دارد این است که حدود ۸۰ درصد از پرتوهای ساطع‌شده از نور خورشید قادرند از این ابرها عبور کرده و به سطح و عمق پوست انسان آسیب برسانند.
از بین سه طیف UVA (با طول موج ۳۲۰ تا ۴۰۰ نانومتر)، UVB (با طول موج ۲۹۰ تا ۳۲۰ نانومتر) و UVC (با طول موج ۱۰۰ تا ۲۹۰ نانومتر)، دو طیف UVA و UVB که از لایه اوزون عبور می‌کنند، می‌توانند از ابرهای زمستانی گذر کرده و به سطح زمین برسند. UVA در فصل زمستان برای پوست انسان بسیار آسیب‌زا است. این اشعه با قدرت و طول موج بالای خود می‌تواند از تمام ابرها و حتی از شیشه‌ها هم عبور کرده و به عمق پوست انسان نفوذ کند.
این اشعه با نفوذ خود به عمیق‌ترین لایه‌های پوستی انسان و سلول‌های موجود در آن صدمه زده و در طی این روند باعث پیری زودرس و افزایش ریسک ابتلا به سرطان‌های پوستی می‌شود. در کنار این، پرتوهای UVB هم می‌توانند اثرات مخربی بر انسان بگذارند؛
اما شدت اثرات آن در فصول مختلف سال با یکدیگر تفاوت دارد. اشعه UVB اصولاً در روزهای گرم و آفتابی، یعنی در روزهای تابستانی، توان بیشتری برای آسیب رساندن به بدن انسان دارد. این پرتوها می‌توانند به لایه‌های سطحی پوست صدمه زده و آن نواحی را دچار آفتاب سوختگی‌های خفیف تا شدید کنند.
بیشتر بخوانید: چگونه موبایل و ابزارهای الکترونیکی را از میکروب و آلودگی پاک کنیم؟
باور چهارم؛ در فصل زمستان نیاز نیست ضد آفتاب مانند روزهای گرم سال هر چند ساعت یک بار تمدید شود
یکی دیگر از عجیب‌ترین باورهای نادرست درباره نور یو وی این است که برخی افراد گمان می‌کنند نیازی نیست در فصل زمستان ضد آفتابشان خود را تمدید کنند. این باور بسیار غلط است و می‌تواند در طولانی مدت آسیب‌زننده باشد. مسلماً در یک روز گرم تابستانی به دلیل گرمای شدید هوا و تعریق بیشتر لازم است روزی چند بار ضد آفتاب تمدید شود؛ اما اینکه تصور کنید چون در روزهای زمستانی و سرد سال قرار گرفته‌اید و بدن شما عرق نمی‌کند؛
پس نیاز نیست ضد آفتاب تمدید شود، اشتباه است. این تصور موجب می‌شود طیف UVA نور یو وی با خیال راحت و بدون هیچ مانعی به عمیق‌ترین نقاط بافت پوست شما نفوذ پیدا کند. باید آگاه باشید که ضد آفتاب در فصول سرد سال بسیار سریع‌تر از فصل تابستان از روی پوست صورت انسان پاک شده و هر دو سه ساعت یکبار نیاز به تمدید دارد.
بنیاد سرطان پوست پس از مطالعات و انجام آزمایش‌های ویژه، بارها هشدار داده است که وزش باد و برف و باران در فصول سرد سال، خصوصا فصل زمستان، باعث پاک شدن ضد آفتاب افراد می‌شود. در واقع این‌گونه نیست که تصور کنید که چون هوا سرد است و پوست شما تعریق خاصی ندارد، ضد آفتابتان از صبح تا شب روی پوستتان باقی می‌ماند. توصیه می‌شود که در فصل زمستان هم حداقل هر دو ساعت یک بار ضد آفتاب خود را تمدید کنید.
باور پنجم؛ نور یو وی و نور خورشید برای چشم انسان‌ها مضر نیست
مخرب‌ترین باور در میان باورهای نادرست و اشتباهی که درباره نور یو وی این است که کسی بخواهد فرض کند نور یو وی به چشم‌ها آسیبی نمی‌زند! این بسیار عجیب است؛ اما برخی افراد گمان می‌کنند که نور خورشید و پرتوهای یو وی ساطع‌شده از آن تنها برای پوست بدن انسان مضر است و با ضد آفتاب می‌توانند جلوی تمام آثار مخرب این اشعه را بگیرند.
باید در پاسخ به این دسته از افراد گفت که نور یو وی با توان بسیار بالای خود می‌تواند آسیب‌های بسیار زیادی به بافت‌های حساس چشم برساند. یکی از آسیب‌هایی که این اشعه برای چشم انسان دارد، پیری سلولی در ناحیه جلیدیه و قرنیه چشم است. دیگر بیماری‌های مزمن و آسیب‌زای ناشی از تابش نور یو وی، شامل ورم قرنیه، آب مروارید و دژنراسین ماکولا خواهد بود.
علاوه بر این‌ها بروز بیماری برف‌کوری نیز در کمین انسان‌هایی نشسته که نور یو وی و اثرات آن در فصل زمستان و مناطق برفی را نادیده می‌گیرند. افرادی که بدون تجهیزات ایمنی کافی، علی‌الخصوص عینک مناسب، برای انجام ورزش‌های زمستانی به مناطق برفی و ارتفاعات می‌روند دچار بیماری برف کوری یا نورزدگی می‌شوند.
برف کوری عارضه چشمی بسیار دردناکی است که در اثر بازتاب اشعه فرابنفش و برخورد آن به چشم انسان بروز پیدا می‌کند. این عارضه به این صورت اتفاق می‌افتد که سطوح برفی و یخی پس از تابش نور خورشید می‌توانند آن را انعکاس دهند. بازتاب نور خورشید و پرتوهای یو وی به قرنیه چشم برخورد کرده و باعث آفتاب سوخته شدن سطح آن می‌شود.
علائم و کاهش بینایی ناشی از برف کوری معمولاً تا ۲۴ یا نهایتاً ۴۸ ساعت پس از بروز این عارضه برطرف می‌شود؛ اما در موارد شدیدتر ممکن است باعث کوری دائمی شخص نیز بشود. نور ساطع‌شده از چراغ‌های جوشکاری و لامپ‌های خورشیدی هم قادرند قرنیه را بسوزانند و باعث التهاب شدید آن بشوند.
باور ششم؛ خطر مبتلا شدن به سرطان پوست در فصل زمستان وجود ندارد
یکی دیگر از غیرمنطقی‌ترین باورهای نادرستی که حول محور نور یو وی وجود دارد، این است که ریسک ابتلا به سرطان‌های پوستی در فصول سرد سال کمتر می‌شود. این گزاره همین‌قدر خنده‌دار است که بگوییم سیگار کشیدن و مصرف دخانیات فقط در برخی از روزهای سال موجب ابتلای فرد به سرطان ریه می‌شود. نور خورشید و نور یو وی موجود در آن می‌تواند در تمام روزهای سال تهدید شخص به ابتلای سرطان پوستی را به همراه داشته باشد.
هنگامی که هوا سرد است و یا ابرهای تیره جلوی تابش نور خورشید را می‌گیرد، باز هم مقدار بسیار زیادی از نور یو وی به سطح زمین می‌رسد و می‌تواند به‌راحتی تا عمیق‌ترین لایه‌های بافت پوست بدن انسان نفوذ کند. آکادمی پوست و موی امریکا با نام اختصاری AAD در این زمینه توصیه کرده است که تمامی افراد در تمام روزهای سال باید با زدن ضد آفتاب مناسب پوست خود، خودشان را در برابر اثرات مخرب اشعه فرابنفش ایمن نگه دارند؛
زیرا این اشعه موجب تشکیل رادیکال‌های آزاد و آسیب زدن به DNA بدن انسان شده که نتیجه‌اش چیزی جز جهش ژنتیکی مخرب و آسیب‌زا نخواهد بود. آن‌قدر این روند ادامه پیدا می‌کند که فرد را مبتلا به انواع سرطان‌های پوستی کرده و خطرات جبرانناپذیری را به همراه داشته باشد. لازم به ذکر است ۹۰ درصد آژ سرطان‌های پوستی غیرملانومایی به خاطر قرار گرفتن در معرض تابش مستقیم نور خورشید و نور یو وی به وجود می‌آید.
باور هفتم؛ تمام عینک‌های آفتابی موجود در بازار قادرند از چشم انسان در برابر نور یو وی محافظت کنند
این باور هم همچون دیگر باورهای گفته‌شده کاملاً غلط، غیرمنطقی و غیرعلمی است. انتخاب یک عینک آفتابی مناسب که بتواند جلوی رسیدن اشعه یو وی به چشم انسان را بگیرد کار آسانی نیست و باید با دقت بسیار زیادی انجام گیرد. خصوصاً که عینک‌های تقلبی سرتاسر بازار را پر کرده و تشخیص آن‌ها از عینک‌های اصل کار بسیار سختی است. بهترین اقدام در این راه مراجعه به معتبرترین مراکز فروش عینک آفتابی است که دستگاه‌های استاندارد سنجش میزان اشعه فرابنفش را دارند.
باید عینک‌هایی را برای خود انتخاب نمایید که بتواند ۱۰۰ درصد پرتوهای یو وی را جذب خود کرده و از نفوذ آن‌ها به درون چشمتان جلوگیری کند. شیشه‌های عینک انتخاب‌شده باید دارای کیفیت بسیار بالایی باشند تا بتوانند نور یو وی را از قرنیه چشم شما دور کرده و کاملا دفع کنند. پس توجه داشته باشید که باید حتماً از خرید عینک‌های آفتابی ارزان پرهیز نمایید؛
زیرا هزینه‌ای که بعدها باید برای درمان مشکلات به وجود آمده برای چشم‌هایتان بپردازید ده‌ها برابر هزینه یک عینک مرغوب، باکیفیت و استاندارد خواهد بود. جدای از آن، آسیب‌هایی که ممکن است از عینک‌های آفتابی ارزان قیمت و تقلبی به چشم شما برسد، می‌تواند جبران‌ناپذیر باشد. مشخصا کوری دائمی و از دست دادن بینایی‌تان برای همیشه با میلیون‌ها اسکناس هم قابل درمان نخواهد بود.
همان‌طور که در ابتدای این مطلب بیان کردیم، اشعه یو وی شامل سه طیف UVA، UVB و UVC می‌شود. بخش بسیار زیادی از طیف UVA توسط عدسی چشم جذب شده و ضرر خاصی به چشم انسان نمی‌رساند. طیف UVC هم که کاملا قبل از رسیدن به سطح زمین توسط لایه اوزون جذب می‌شود؛
اما در این میان طیف UVB خطرناک‌ترین بخش اشعه UV برای چشم انسان محسوب می‌شود. پزشکان اذعان داشته‌اند که تماس بیش از حد چشم فرد با UVB در طولانی‌مدت باعث بروز بیماری‌های جبران‌ناپذیر چشمی همچون آفتاب سوختگی چشم، آب مروارید، تغییر مرکز دید، تاری چشم، سوزش، التهاب، حساسیت، کوری موقت و دائمی و … می‌شود.
بیشتر بخوانید: لامپ UV شکسته؛ اگر لامپ UV شکست چه کنیم؟
کلام آخر
در این مطلب شما با ۷ باور اشتباهی که درباره نور یو وی وجود دارد و نباید آن‌ها را بپذیرید، آشنا شدید. همان‌طور که خواندید، نتیجه تمام این باورها به شکل مستقیم با سلامتی انسان در ارتباط است. این یعنی هر یک از این باورها می‌تواند انسان را در ورطه عظیم بیماری‌ها انداخته و آسیب‌های جبرانناپذیری برای او داشته باشد. نتیجه بروز این مشکلات می‌تواند شامل سرطان‌های پوستی بدخیم و بیماری‌های چشمی حتی تا مرز نابینایی کامل بشود.
واضح است که در چنین مواردی پیشگیری بیشتر از درمان جواب می‌دهد. کنار گذاشتن این باورهای اشتباه به انسان کمک می‌کند با دیدی بازتر به مسائل مربوط به سلامتی خود نگاه کرده و بتواند تدبیر بهتری اتخاذ کند. استفاده از ضد آفتاب‌های مخصوص، عینک‌های آفتابی ویژه و پوشش مناسب می‌تواند عملی‌ترین راهکار جهت جلوگیری از بروز مشکلات مختلف باشد. امیدواریم توانسته باشیم اطلاعات جامع در این زمینه را به شما بدهیم.
