شاید آب آشامیدنی اصلی‌ترین ماده خوراکی باشد که هر شخص در طول روز بارها از آن استفاده می‌کند. مشخصا چنین نوشیدنی پرمصرفی باید استانداردهای لازم را داشته باشد تا بتواند نیازهای شخص را تأمین کرده و مشکلی برای او ایجاد نکند. شاید با خود بگویید آب آشامیدنی چه مشکلی می‌تواند ایجاد کند؟ باید بدانید آب فقط همین مایع شفاف و بی‌رنگی که می‌بینید نیست. آب را می‌توان به کهکشانی بزرگ تشبیه کرد که درون آن ممکن است موجودات بسیار زیادی زیست کنند. از انواع این موجودات، باید به باکتری‌ها اشاره کرد. باکتری‌های موجود در آب می‌توانند شما را عرض چند ساعت به‌سختی بیمار کنند. بنابراین شما باید از تمیز بودن آبی که مصرف می‌کنید، اطمینان حاصل نمایید؛ اما چگونه؟ اشعه UV! اشعه UV این بار هم به کمک انسان‌ها آمده و توانسته این مشکل را رفع کند. در ادامه با ما همراه باشید تا برایتان شرح دهیم چگونه نور UV باکتری آب را نابود می‌کند.
میکروارگانیسمهای موجود در آب
آب همچون کهکشانی بی‌انتها است. در حقیقت آب محیطی است که درون آن هزاران گونه بیولوژیکی زندگی کرده و بخشی یا تمام دوران حیات خود را در آن می‌گذرانند. میکروارگانیسم‌ها، باکتری‌ها، انگل‌ها، قارچ‌ها و جلبک‌ها، کاتالیزورهای زنده‌ای هستند که امکان انجام گرفتن برخی از واکنش‌های شیمیایی درون محیط آب را فراهم می‌کنند.
بخش بسیاری از این واکنش‌های شیمیایی مهم، مانند واکنش‌های مواد آلی، فرآیندهای اکسیداسیون و احیا، از طریق واسطه‌های باکتریایی درون آب انجام می‌شود. مهم‌ترین ارگانیسم‌های بیولوژیکی موجود در آب، ارگانیسم‌هایی هستند که در ایجاد بیماری‌های مختلف نقش اصلی را ایفا می‌کنند. این ارگانیسم‌های خطرناک و بیماری‌زا که تماما منشاء آبی دارند، موجودات ریز بسیار زیادی را در برمی‌گیرند. این موجودات عبارت‌اند از:
ویروس‌ها
ویروس‌ها کوچکترین ساختمان‌های بیولوژیکی شناخته شده در علم پزشکی هستند که تمام اطلاعات ژنتیکی لازم برای تولیدمثل و ادامه حیات خود را دارند. ویروس‌ها انگل‌هایی هستند که برای ادامه زندگی خود بالاجبار نیاز به میزبان دارند. تعیین میزان اثرگذاری گندزدایی ضدعفونی‌کننده‌ها بر ویروس‌ها مشکل است، زیرا برای ارگانیسم‌های ویروسی آزمایش جامع و سریعی وجود ندارد. عدم قطعیت در ضدعفونی ویروس‌ها مشکل اصلی برای کاربرد مستقیم فاضلاب‌ها و پساب‌ها به شمار می‌آید.
پروتوزاها
پروتوزا نام ارگانیسم‌های تک سلولی است که به لحاظ فعالیت کمی از باکتری‌ها و ویروس‌ها پیچیده‌تر هستند. پروتوزاها ارگانیسم‌های کامل و خودکفایی هستند که می‌توانند زندگی آزاد یا انگلی خود را داشته باشند و خواص بیماری‌زایی یا غیر بیماری‌زایی را از خود بروز بدهند.
پروتوزاها همچنین سازگاری بسیار بالایی با محیط خود داشته و به‌طور گسترده‌ای در آب‌های طبیعی وجود دارند. تحت شرایط حاد محیطی، این پروتوزاهای آبزی می‌توانند شبکه مقاومی را تشکیل دهند که غیر فعال کردن آن‌ها به کمک عملیات گندزدایی کار بسیار مشکلی خواهد بود.
انواع کرم‌های انگلی
چرخه زندگی کرم‌های انگلی به شکلی است که عموما دربرگیرنده دو جانور یا بیشتر به عنوان میزبان خود است. آلودگی آب ممکن است از فضله حیوانی که حاوی کرم‌های انگلی است نیز نشات بگیرد. بدین ترتیب کرم‌های انگلی در وهله اول افرادی را تهدید به ابتلا می‌کنند که در تماس مستقیم با آب تصفیه‌نشده و آلوده‌شده قرار دارند.
باکتری‌ها
اما مهم‌ترین میکروارگانیسمهای موجود در آب، باکتری‌ها هستند. باکتری‌ها، میکروارگانیسمهای تک سلولی بوده که عموما بی‌رنگ‌اند و جزء بیماری‌زاترین و خطرناک‌ترین ریزموجودات محسوب می‌شوند. بیماری‌ها روده و معده و به‌طور کلی عارضه‌های گوارشی، اغلب در اثر بیماری‌های منتقل‌شده توسط باکتری‌های بیماری‌زای آبزی در بدن انسان شکل می‌گیرند. البته که راه رهایی از این میکروارگانیسم‌ها نیز وجود دارد؛ برای مثال نور UV باکتری آب را خنثی می‌کند. در ادامه بیشتر در رابطه با این موجودات موذی صحبت خواهیم کرد.
باکتری آب چیست؟ چه انواعی دارد؟
نوشیدن آب آلوده، آب رودخانه‌ها، چشمه‌ها، منابع آب‌های زیر زمینی و حتی آب لوله‌کشی تصفیه‌نشده، می‌تواند برای بدن انسان بسیار خطرناک بوده و صدمات زیادی را به سیستم گوارشی فرد وارد کند. بیشتر کسانی که به کمپینگ، پیاده‌روی، کویرگردی، کوهنوردی و … می‌روند، با مصرف آب‌های آلوده دچار عوارض شدیدی، خصوصا در سیستم گوارشی خود شده که عوامل اصلی این عوارض را می‌توان چند باکتری خاص دانست.
باکتری‌های موجود در آب، می‌توانند بیماری‌های گوارشی خفیف تا شدیدی، مانند اسهال شدید، تهوع، استفراغ و همچنین سردرد و خستگی را به دنبال داشته باشند. این باکتری‌ها عبارت‌اند از:
نور UV و باکتری آب لامبلیا ژیاردیا (Giardia Lamblia)
این انگل میکروسکوپی عموما از طریق مدفوع انسان و یا حیوان به آبراه‌ها راه پیدا کرده و در همان آب نیز تکثیر می‌شود. این باکتری از راه نوشیدن آب آلوده، شستن دست و صورت و مواد خوراکی به بدن انسان وارد می‌شود. ژیاردیا باعث ژیاردیازیس شده که یک بیماری گوارشی شدید است و با علائم اسهال، کرامپ شکمی، تهوع، استفراغ، کاهش وزن و … شناخته می‌شود.
البته باید بدانید ژیاردیازیس به ندرت باعث مرگ انسان‌ها می‌شود و در واقع افراد مبتلا به این بیماری می‌توانند با مراجعه به پزشک متخصص و درمان دارویی روند بهبود خود را شروع کنند. یقینا این عوارض در کودکان به دلیل ضعیف‌تر بودن سیستم ایمنی، شدیدتر خواهد بود. همان‌طور که گفتیم نور UV باکتری آب را شناسایی کرده و می‌تواند از بین ببرد. پس پیشگیری بهتر است درمان است.
نور UV و باکتری آب کریپتوسپوریدیوم (Cryptosporidium)
این انگل نیز از طریق مدفوع به طبیعت راه پیدا می‌کند. علائم و عوارض مبتلا شدن به آن معمولا 2 تا 10 روز پس از عفونت در بدن انسان رخ می‌دهد. عوارض شایع این بیماری شامل سردرد، اسهال، اسپاسم شکم، حالت تهوع، استفراغ و … می‌باشد.
بدن انسان سالم می‌تواند با کمک سیستم ایمنی خود و تقویت آن، به مبارزه با این باکتری‌های موذی بپردازد. با این حال، برای افرادی که سیستم ایمنی ضعیف‌تری دارند، مانند کودکان، سالمندان و اشخاصی که مبتلا به بیماری‌هایی همچون ایدز یا سرطان هستند، این موجود موذی می‌تواند بسیار خطرناک، آسیب‌زا و حتی کشنده باشد.
نور UV و باکتری آب ای کولی (E. coli)
باکتری دیگری که می‌خواهیم به شما معرفی کنیم، ای کولی نام دارد. این باکتری در روده انسان‌ها و حیوانات زندگی کرده و تکثیر می‌شود. باکتری ای کولی عموما بی‌ضرر بوده و علائم آن تنها شامل اسهال کوتاه مدت و خفیف خواهد بود، اما در 2 تا 7 درصد می‌تواند باعث تخریب سلول‌های قرمز و آسیب بسیار جدی به کلیه‌ها شود.
هر چند افراد سالم با سیستم ایمنی قوی می‌توانند تحمل این عفونت را داشته باشند و مراحل بهبودی را به شکل طبیعی طی کنند، ولی در کودکان، افراد مسن و مبتلایان به بیماری‌ها خاص قضیه کمی متفاوت است. این افراد منطقا در معرض آسیب‌های جدی‌تری قرار می‌گیرند که می‌تواند بسیار برایشان خطرناک باشد.
توصیه می‌کنیم از نوشیدن آب‌های آلوده و در معرض خطر اجتناب کنید و در صورت رفتن به کمپینگ و انجام تفریحات در دامنه طبیعت، آب مصرفی خود را از منبعی قابل اطمینان تهیه نمایید. نور UV باکتری آب را به‌راحتی از بین می‌برد و شما با خرید یک دستگاه ضدعفونی‌کننده و تصفیه‌کننده آب بر پایه نورUV، می‌توانید ریسک ابتلا به این بیماری‌ها را به صفر برسانید.
میکروارگانیسمهای موجود در آب چگونه شناسایی می‌شوند تا نور UV باکتری آب را از بین ببرد؟
پاسخ این سوال مهم، ارگانیسم‌های شاخص است. لازم است بدانید که تجزیه و تحلیل آب جهت شناسایی عوامل بیماری‌زا وقت‌گیر و بسیار پر هزینه است. بنابراین عموماً کیفیت آب با استفاده از ارگانیسم‌های شاخص مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. ارگانیسم‌های شاخص، ارگانیسمی است که حضورش بیانگر آن است که آلودگی در آب وجود دارد. علاوه بر آن این ارگانیسم‌ها تا حدودی می‌تواند ماهیت و میزان آلاینده‌ها را نیز روشن کند.
ارگانیسم‌های شاخص کاملا در محل غالب هستند؛ این یعنی در محیط‌های مجاور وجود نداشته یا به شکل بسیار محدودی مشاهده می‌شوند. پس به‌طور معمول ارگانیسم‌هایی انتخاب می‌شوند که ویژگی‌های زیر را داشته باشند:
- این میکروارگانیسم‌ها باید به‌راحتی قابل شناسایی باشند.
- باید همیشه در نقاطی که عوامل بیماری‌زا تجمع می‌کنند، حضور داشته باشند.
- جهت حفظ سلامت کارکنان آزمایشگاه، ارگانیسم‌های شاخص خودشان نباید بیماری‌زا باشند.
- باید در محیط به‌سادگی و با سرعت نسبتآ زیادی تکثیر شده و گسترش پیدا کنند.
اشریشیا کلیفرم (کلیفرم روده‌ای) از باکتری‌های شاخص است که جهت تعیین میزان آلودگی آب در فاضلاب‌های انسانی مورد استفاده قرار می‌گیرد. دلایل اصلی استفاده از کلیفرم روده‌ای به عنوان یک باکتری یا ارگانیسم شاخص را می‌توان به این شکل بیان داشت:
- در برابر شرایط نامساعد محیطی (مانند دما یا PH زیاد) این میکروارگانیسم مقاومت بالایی دارد؛ به‌طوری که اگر به دلیل نامساعد بودن محیط میزبان، کلیفرم روده‌ای از بین برود، می‌توان با اطمینان بیان کرد که هیچ ویروسی یا باکتری بیماری‌زای دیگری در محیط وجود ندارد.
- تعداد یا غلظت این باکتری بسیار بسیار زیاد است. بنابراین می‌توان اطمینان حاصل کرد که اگر باکتری دیگری ناشی از فاضلاب‌های انسانی در نمونه برداشته‌شده وجود داشته باشد، کلیفرم روده‌ای هم در آن محیط وجود دارد.
- کلیفرم روده‌ای به تعداد میلیونی در روده بزرگ انسان حضور دارد و خودش بیماری‌زا نیست، پس وجود آن در نمونه‌های آب خطری برای کارکنان آزمایشگاه ایجاد نکرده و از این لحاظ هم کاملا ایده‌آل و ایمن محسوب می‌شود.
مشخصا تمام این دلایل موجب می‌شود باکتری‌های موجود در آب شناسایی شده و روند از بین بردن آن‌ها تسریع شود. همان‌طور که گفتیم نور UV باکتری آب را از بین برده و سلامتی را برای شما به ارمغان می‌آورد.
چگونه نور UV باکتری آب را نابود می‌کند؟
دستگاه ضدعفونی‌کننده آب UV یک راه بسیار موثر، آسان، ایمن و کاربردی جهت مبارزه با آلودگی‌های ویروسی، باکتریایی و میکروبی موجود در آب محسوب می‌شود. چیزی که در این عملیات اهمیت دارد این است که باکتری‌ها باید به میزان مناسبی در معرض تابش مستقیم اشعه UV قرار گیرند تا نور UV باکتری آب را به‌طور کامل از بین برده و عملکردشان مختل کند.
این سیستم‌های ضدعفونی‌کننده بر پایه نور UV در بخش‌های مختلف از تصفیه آب آشامیدنی در منازل گرفته تا ضدعفونی آب مورد استفاده شهرها و تصفیه فاضلاب صنعتی استفاده می‌شوند . تصفیه آب با اشعه UV به عنوان روشی مطمئن‌تر، ایمن‌تر و مقرون به صرفه‌تر در کاربردهای صنعتی و استفاده شخصی شناخته می‌شود و به قطعیت می‌توان گفت بیشتر از روش کلرزنی می‌تواند باکتری‌های موجود در آب را از بین ببرد.
اگر می‌خواهید بدانید نور UV باکتری آب را چگونه از بین می‌برد، باید به شما بگوییم که در فناوری این دستگاه‌های ضدعفونی‌کننده، اشعه ماوراء بنفش با نفوذ به میکروارگانیسم‌ها و از بین بردن DNA و RNA باکتری‌ها موجب ضدعفونی، گندزدایی و پاکسازی آب می‌شود. DNA نقش بسیار مهم و حیاتی در عملکرد و تولیدمثل موجودات از جمله باکتری‌ها دارد.
از این رو تخریب کردن DNA از فعال شدن و تکثیر میکروارگانیسم‌ها جلوگیری می‌کند و در نهایت، حیات آن‌ها با مشکل مواجه می‌شود. این انرژی اشعه UV (با طول موج 240 تا 280 نانومتر) نیز به شکل طبیعی در نور خورشید در مقادیر بسیار کم هم پیدا می‌شود؛ اما برای مصارف اینچنینی مانند تصفیه آب در مقیاس کوچک و بزرگ نیاز است که در شدت قوی‌تر با کمک لامپ‌های تخلیه جیوه بالا، که عموما به عنوان لامپ‌های UV شناخته می‌شود، تولید بشود.333
هیچ باکتری، ویروس، انگل، کپک یا هاگی قادر نیست در معرض دوز صحیح و مناسب اشعه UV قرار بگیرد و زنده بماند. بنابراین اشعه UV به عنوان بهترین راه‌حل جهت استریل کردن آب شناخته شده و کاربرد بسیار زیادی در صنایع مختلف مرتبط با آب خواهد داشت.
فواید استفاده از نور UV در ضدعفونی باکتری آب
از مزایای استفاده از اشعه UV در عملیات تصفیه آب می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- عدم تغییر رنگ و بوی آب
- عدم تغییر کیفیت فیزیکی و شیمیایی آب
- ضدعفونی کامل میکروارگانیسمهای مقاوم به کلر و اوزون، خصوصا باکتری‌های مقاوم
- رفع آلودگی‌های موجود در آب، بدون باقی ماندن هیچ گونه ماده شیمیایی پس از انجام عملیات
- سرعت بسیار بالا در ضدعفونی و تصفیه
- عدم تشکیل ترکیبات آسیب‌زننده و مضر شیمیایی در آب
- هزینه بسیار پایین پاکسازی و ضدعفونی
اگر تا انتهای این مطلب را مطالعه کرده باشید، باید نگرانی‌هایتان در رابطه با باکتری‌های بیماری‌زا رفع شده باشد. همان‌طور که خواندید، نور UV باکتری آب را به‌راحتی شناسایی کرده و آن را نابود می‌کند. بنابراین اگر شما از تصفیه‌کننده‌های بر پایه اشعه UV استفاده می‌کنید، نباید نگرانی خاصی در این زمینه داشته باشید. امیدواریم توانسته باشیم اطلاعات لازم را در این زمینه در اختیار شما بگذاریم.
