هوا، آب و … استفاده می‌شود. سؤالی که پیش می‌آید این است که آیا این روش‌های سنتی به اندازه کافی خوب و کاربردی هستند؟ حقیقت ماجرا چیست!؟ چرا روش‌های نوین ضدعفونی دارند روزبه روز جای روش‌های سنتی را می‌گیرند و به بهترین شکل ممکن پاسخگوی نیاز افراد هستند؟ در ادامه این مطلب با ما همراه باشید تا همه چیز در مورد جایگزین شدن روش‌های نوین ضدعفونی را برایتان شرح دهیم و بیان کنیم چرا ضدعفونی با نور UV بهتر از روش‌های سنتی است.
ضدعفونی با نور UV، یک روش نوین با مزایای زیاد
همان‌طور که گفتیم با پیشرفت تکنولوژی روش‌های نوینی مانند ضدعفونی با نور UV جای روش‌های سنتی را گرفته است و توانسته به عنوان محبوب‌ترین روش ضدعفونی خود را معرفی کند. با پیشرفت روزافزون تکنولوژی و علم، حقایق بیشتری در مورد انواع ضدعفونی‌کننده‌ها و روش‌های ضدعفونی مختلف در دسترس مردم قرار گرفته است.
حقیقت امر این است که هر چقدر هم از آب داغ، ضدعفونی‌کننده‌های معمولی و سفیدکننده‌ها استفاده شود، باز هم تمامی میکروب‌ها و باکتری‌های مضر از بین نمی‌روند. باقی ماندن این میکروب‌ها می‌تواند باعث آسیب‌های شدید و حتی مرگ شود. در ادامه مزایای کلی جایگزین کردن پرتو فرابنفش با روش‌های سنتی ضدعفونی را برایتان شرح می‌دهیم.
ضدعفونی با نور UV و شناسایی انواع میکروب‌ها
ضدعفونی با نور UV قطعاً مؤثرتر از سایر روش‌های موجود است، زیرا می‌تواند مجموعه وسیعی از میکروارگانیسم‌ها و پاتوژن‌ها را شناسایی و غیرفعال کند. ضدعفونی‌کننده‌های بر پایه نور UV با استفاده از فناوری‌های نوین قادر هستند با سرعت و قدرت بسیار بالا، تمام میکروب‌ها، باکتری‌ها، انگل‌ها و ویروس‌های موجود را از بین ببرند و به عنوان بهترین مکمل، برای دیگر روش‌ها عمل کنند.
ضدعفونی با نور UV و سازگاری با محیط زیست
ضدعفونی و گندزدایی با استفاده از نور UV مزیت‌های بسیار زیادی دارد؛ برای مثال می‌توان گفت که پرتو فرابنفش غیر سمی است و این مهم‌ترین مزیت اشعه UV نسبت به دیگر ضدعفونی‌کننده‌ها است. برعکس بسیاری از تمیزکننده‌های شیمیایی قوی، پرتو فرابنفش کاملاً سازگار با محیط زیست است و خطر زیست محیطی ایجاد نمی‌کند. همچنین گندزدایی و ضدعفونی با نور UV یک فرآیند کاملاً فیزیکی است، نه شیمیایی.
مکانیسم گندزدایی با اشعه UV به شکلی است که می‌توان از آن در ضدعفونی مواد غذایی نیز استفاده کرد، بدون آنکه خطری انسان را تهدید کند؛ البته برای این کار باید از دوزهای مناسب با محافظت کامل استفاده شود تا کارآمد و مفید باشد.
تأثیرگذاری کامل بر کپک‌ها و باکتری‌های مقاوم
کپک می‌تواند بیماری‌های عفونی، ارگانیسم‌های القاکننده آسم و همچنین بیماری‌های دیگر را گسترش دهد. نور UV کمک می‌کند تا یک سیستم تصفیه هوای بسیار قوی و ویژه در خانه یا محل کار ایجاد شود.
پرتوهای فرابنفش قادر هستند قارچ‌ها، میکروب‌ها، باکتری‌ها، انگل‌ها، عوامل بیماری‌زا و آسیب‌زننده و ویروس‌ها را از بین ببرند. نورهای ماورا بنفش، از جمع شدن کپک‌ها در منافذ مختلف جلوگیری می‌کنند و در صورت رشد، جلوی آن‌ها را می‌گیرند و آن‌ها را نابود می‌کنند.
در مقابل، سایر روش‌های گندزدایی و ضدعفونی، توانایی انجام این کار را ندارند و حتی ممکن است محیط مرطوبی را برای رشد قارچ‌ها ایجاد کنند؛ اما از آنجا که ضدعفونی‌کننده‌های تحت اشعه UV یک روش خشک محسوب می‌شوند، یقیناً نمی‌توانند فضایی برای رشد کپک‌ها و قارچ‌ها ایجاد کنند.
گندزداهای بر پایه اشعه فرابنفش، عوامل بیماری‌زا و آسیب‌زننده را برخلاف روش‌های سنتی، بدون مصونیت از بین می‌برند. اگر پیگیر اخبار مربوط به علم پزشکی و… باشید، متوجه شده‌اید استفاده از برخی ضدعفونی‌کننده‌های سنتی پیامدهای ناگواری در کوتاه مدت و بلند مدت به همراه داشته است. توسعه یافتن باکتری‌های مقاوم به آنتی بیوتیک، یک مشکل قابل توجه و مهم در جامعه پزشکی است.
همان‌طور که گفتیم، ضدعفونی‌کننده‌های بر پایه پرتو فرابنفش، یک روش کاملاً فیزیکی جهت از بین بردن میکروب‌ها است. از این رو، باکتری‌های مقاوم و توسعه‌یافته نمی‌توانند نسبت به مکانیسم آن مصون شوند. این در حالی است که باکتری‌ها در مقابل ضدعفونی‌کننده‌هایی که فرآیند شیمیایی دارند، پس از مدتی مقاوم شده و دیگر مکانیسم آن‌ها رویشان اثرگذار نیست.
هزینه پایین ضدعفونی با نور UV
ضدعفونی با نور UV مقرون به صرفه‌تر است. این احتمالاً برخلاف تصور عمومی است! بسیاری از مردم گمان می‌کنند ضدعفونی به وسیله پرتو فرابنفش، روشی هزینه‌بر است، اما واقعیت این نیست و هزینه‌ای که برای استفاده از اشعه UV جهت گندزدایی و ضدعفونی صرف می‌شود، در نهایت با توجه به تأثیراتش بسیار کمتر از دیگر ضدعفونی‌کننده‌ها است. ضدعفونی‌کننده‌های سنتی به اندازه اشعه UV کارایی ندارند و قدرتمند نیستند، لذا ممکن است در طولانی‌مدت هزینه بیشتری برای کارفرما و صاحبان صنایع بتراشند.
بی‌خطر بودن این نوع ضدعفونی
ضدعفونی با نور UV در صورت رعایت اقدامات امنیتی، یک روش کاملاً بی‌خطر و ایمن است. اقدامات امنیتی شامل: استفاده از عینک‌های مناسب، تهویه هوای مناسب، قرار نگرفتن در معرض تابش مستقیم اشعه UV و… است.
با رعایت این اقدامات می‌توان گفت که گندزدایی با نور UV نسبت به روش‌های خشن شیمیایی سنتی و قدیمی، آسیب کمتری به انسان و محیط زیست می‌رساند. به راحتی می‌توانید یک دستگاه ضدعفونی‌کننده بر پایه پرتو فرابنفش را در محل مورد نظر بگذارید و خودتان از آن محل خارج شوید. در این صورت، دستگاه کار خود را انجام می‌دهد، بدون اینکه به شما آسیبی برساند.
کمک به تجارت افراد
یقیناً صاحبان صنایع به دنبال کسب سود بیشتر هستند و یکی از روش‌های سودآوری، کاهش هزینه‌ها است. ضدعفونی با نور UV باعث صرفه‌جویی در زمان، هزینه، تعداد پرسنل و نیروی نظافتی می‌شود. نتیجه این کاهش هزینه‌ها، سودآوری بیشتر و رونق یافتن تجارت خواهد بود.
ضدعفونی با نور UV و بهبود جریان و کیفیت هوا
پرتوهای فرابنفش با از بین بردن مواد تحریک‌کننده‌ای که می‌توانند باعث بیماری یا التهاب مجرای سینوسی شوند، کیفیت هوا را تا حد زیادی بهبود می‌بخشند. آن‌ها با آلاینده‌های مختلفی که از واحدهای انتقال هوا، عایق‌های فایبرگلاس و قارچ‌های موجود در هوا سرچشمه می‌گیرند، مبارزه می‌کنند و آن‌ها را شکست می‌دهند.
فناوری Ultraviolet-C (UV-C) یکی از طیف‌های نور UVاست که از دهه 1990 میلادی در سیستم‌های سرمایشی و گرمایشی مورد استفاده قرار گرفته و امروزه نیز بسیار مورد استقبال مردم است. اشعه UV با از بین بردن و غیرفعال‌سازی میکروب‌ها، ویروس‌ها و عوامل بیماری‌زای مختلف، کیفیت هوای داخلی فضا را بهبود می‌بخشد و در میزان رطوبت فضا تعادل ایجاد می‌کند.
پیشگیری از انواع بیماری‌ها
اگر کسی مبتلا به بیماری شده باشد، با تنفس خود می‌تواند میکروب‌ها و ویروس‌های بیماری‌زا را به هوا منتقل کند و بدین‌صورت، دیگر افراد حاضر در محیط را آلوده کند. این اتفاق خصوصاً در دوران پاندمی کرونا بسیار مشهودتر است. پرتو فرابنفش در سیستم‌های ضدعفونی‌کننده باعث ضدعفونی مداوم هوا می‌شود و این میکروارگانیسم‌های مضر موجود در هوا را پیش از انتقال به سایر افراد نابود می‌کند.
عدم وجود ترکیبات بیماری‌زا
از گذشته تا به امروز برای تصفیه آب روش‌های بسیار زیادی وجود داشته است. یکی از متداول‌ترین روش‌ها، کلرزنی است که هنوز هم کاربرد خود را دارد؛ اما این روش و استفاده از کلر جهت تصفیه آب، معایب و نگرانی‌هایی را به همراه دارد. متخصصان طی تحقیقات و مطالعات انجام شده متوجه شده‌اند که استفاده از اشعه UV یک روش آسان‌تر، کم‌خطر و کاربردی برای ضدعفونی و تصفیه آب است که معایب و مضرات روش‌های سنتی – مانند روش مرسوم کلرزنی – را ندارد.
امروزه در سراسر جهان، بسیاری از مراکز تصفیه آب روش‌های سنتی را کنار گذاشته‌اند و به جای آن از تکنولوژی اشعه UV استفاده می‌کنند. دلایل بسیار زیاد و قانع‌کننده‌ای برای ترجیح دادن روش استفاده از نور UV به جای کلرزنی وجود دارد؛ مثلاً باقی ماندن بخشی از کلر در آب، باعث بروز آسیب‌های زیست محیطی فراوانی می‌شود، حال آنکه استفاده از اشعه UV این نگرانی را به طور کامل رفع کرده است.
همچنین باقی ماندن کلر در آب، خصوصاً در استخرها باعث بروز حساسیت‌ها چشمی و التهابات پوستی شدید می‌شود. از این رو جایگزینی روش‌های جدیدتر، مانع از بروز این خطرات می‌شود.
مهم‌ترین مسأله‌ای که در استفاده از روش‌های سنتی جهت تصفیه آب وجود دارد، ترکیب شدن کلر با مواد آلی است که در ترکیبات آب هستند و باعث تولید هالومتان‌ها می‌شود. تری هالومتان‌های اصلی، شامل دی برموکلرومتان، برمود کلرومتان، برموفرم و کلروفرم می‌شود.
شواهد علمی بسیار زیادی حاکی از این است که این ترکیبات، بسیار خطرناک، سمی و سرطان‌زا هستند. در سال‌های پیشین مطالعات بسیار زیادی در این زمینه انجام شده که از میان آن‌ها می‌توان به گزارشی اشاره کرد که در سال ۱۹۹۲ در مجله بهداشت همگانی امریکا منتشر شد.
مستندات این گزارش نشان از افزایش ۱۵ تا ۳۵ درصدی برخی از سرطان‌ها در میان کسانی داشت که در معرض آب کلر زده قرار گرفته بودند. همچنین انستیتو ملی سرطان طی گزارشی ریسک ابتلا به سرطان در افرادی که در معرض آب کلر زده قرار دارند را تا ۹۳ درصد بیشتر از دیگران ارزیابی کرده است.
مورد مهم دیگر در استفاده از روش‌های سنتی ضدعفونی آب، انگل کریپتوسپوریدیوم است که کاملاً نسبت به کلر مقاوم شده است. همان‌طور که گفتیم، فرآیند ضدعفونی با نور UV یک فرآیند کاملاً فیزیکی است و در فرآیندهای فیزیکی امکان مصون شدن باکتری‌ها و میکروب‌ها نسبت به ضدعفونی‌کننده وجود ندارد. بنابراین مؤثرترین روش جهت از بین بردن این انگل مقاوم، جوشاندن آب یا استفاده از فناوری نور UV است.
کاربردی در صنایع نفت و گاز
مدت‌ها است که روش‌های نوین گندزدایی، مانند استفاده از نور UV در صنایع نفت و گاز نیز جایگزین روش‌های سنتی و قدیمی شده است. دلیل این امر، ناکارآمدی روش‌های ضدعفونی سنتی است. برای مثال برخی باکتری‌ها مانند انواع احیاکننده سولفات‌ها می‌توانند در شرایط بی‌هوازی هم رشد کنند، به چاه‌های استخراج نفت تزریق شوند و منجر به تولید فراورده‌های مضر H2S و FeS گردند.
رشد این باکتری‌های مقاوم مضر در داخل لوله‌ها و اتصالات، موجب به وجود آمدن آسیب‌ها و خسارات بسیار زیادی برای خطوط و لوله‌ها می‌شود و علاوه بر این، تأثیر مخربی نیز بر کیفیت نفت می‌گذارد. مشخصاً این باکتری‌ها با گذشت زمان کاملاً نسبت به ضدعفونی‌های رایج و روش‌های سنتی که بر پایه فرآیند شیمیایی هستند، مقاوم شده‌اند و مکانیسمشان با آن روش‌ها غیرفعال و خنثی نمی‌شود.
مشخصاً در چنین وضعیتی، هیچ نوع ضدعفونی‌کننده و گندزدای سنتی جهت حذف باکتری‌ها کارگشا نیست. همان‌طور که گفتیم، فرایند ضدعفونی با نور UV یک فرایند کاملاً فیزیکی است و در فرایندهای فیزیکی، باکتری‌ها در هیچ صورتی نمی‌توانند در برابر ضدعفونی‌کننده‌ها مصون و مقاوم شوند.
پس بهترین و کارآمدترین روش جهت نابودسازی و جلوگیری از تأثیر مخرب این میکروارگانیسم‌های مضر و آسیب‌زا، استفاده از پرتو فرابنفش یا همان نور UV است. لازم به ذکر است دستگاه‌هایی که به نور UV مجهز می‌شوند و در چنین محیط‌هایی مورد استفاده قرار می‌گیرند، در برابر خورندگی کاملاً مقاوم هستند و به خاطر سختی زیاد آب و شرایط خاصشان، قدرت بیشتری نسبت به نمونه‌های تصفیه‌کننده و گندزدای آب شیرین دارند.
میکروب‌کشی قوی‌تر در صنایع غذایی و گلخانه‌ها
همان‌طور که گفتیم، مکانیسم عملکرد نور UV در فراورده‌های غذایی کاربرد دارد و با رعایت نکاتی می‌توان بدون ایجاد آسیب و خطری مواد غذایی را ضدعفونی کرد. این در حالی است که روش‌های سنتی قادر نیستند به این سرعت و قدرت عمل ضدعفونی را انجام دهند. می‌شود پیش از بسته‌بندی مواد غذایی، یک تونل با اشعه UV ترتیب داد که قرار دادن مواد غذایی در آن، موجب کاهش قارچ‌ها و جلوگیری از فاسد شدن مواد غذایی شود.
علاوه بر آن، در فضای گلخانه‌ها به دلیل استفاده از سیستم‌های هواساز، میکروب‌های مخربی وارد کانال هوای گلخانه و در نهایت وارد محیط گلخانه می‌شود. روش‌های سنتی قادر به جلوگیری از ورود این ویروس‌ها و میکروب‌ها نیست، اما نصب یک دستگاه ضدعفونی‌کننده حاوی لامپ UV در کانال ورودی، می‌تواند این مشکل را رفع کند. اشعه UVC قادر است محیط گلخانه را جهت کشت محصول کاملاً تصفیه کند و باعث نابودی میکروارگانیسم‌های مضر شود.
ضدعفونی آب در صنعت دامپروری
آبی که در بسیاری از مراکز پرورش دام و طیور مورد استفاده قرار می‌گیرد، به فاضلاب و پساب آلوده است. قاعدتاً امکان ضدعفونی و گندزدایی به روش‌های سنتی وجود ندارد، اما استفاده از یک گندزدا بر پایه اشعه UV در مسیر حرکت و گردش آب، می‌تواند به طور کامل آب را تصفیه کند تا آب آلوده برای دام‌ها و طیور موجود در مراکز مشکلی ایجاد نکند.
در این مقاله متوجه شدید که روش‌های سنتی کم کم باید جای خود را به روش‌های نوین ضدعفونی و گندزدایی بدهند. این اتفاق سال‌ها است که در صنایع مختلف افتاده و مدت زیادی طول نخواهد کشید که در تمام مراکز و صنایع، روش‌های نوین‌تر – مانند استفاده از نور UV -جایگزین روش‌های ضدعفونی سنتی شود. دلایل این امر هم همان‌طور که برایتان توضیح دادیم، واضح است. امیدواریم توانسته باشیم در این زمینه اطلاعات لازم را در اختیار شما بگذاریم.
